Cemil Meriç – Sakson Köleleri

Sakson köleleri boyunlarında bir tasma taşırlarmış: efendilerinin adı yazılırmış bu tasmaya. Aydınlarımız da onlara benziyor; her biri bir şeyhin müridi.

Marx’ın ayırıcı vasfı: içtimai hakikatlerin ezeli ve cihanşümul olmadığını anlamış ve anlatmış olmak. Kapital yazan biliyordu ki, düşünce, belli bir çağın, belli bir coğrafyanın, belli bir ırkın imtiyazı değildir. Ve ilmin çarkı, küflenmiş bir saatin akreple yelkovanı gibi kendi öldüğü gün durmayacaktır. Ne garip tecelli: dünyanın en diyalektik kafası, diyalektiğe karşı kullanılan en müessir silah oldu. Marksist ne demek? Marx, ne vahye mazhar bir peygamberdir, tecrübe dışı bilgilerle donanmış bir kahin. Onu beşerilikten uzaklaştırmak, beşeriyete kazandırdığı birkaç büyük hakikate ihanet değil mi? Hayatı, zaafları, hastalıklarıyla, belli bir milletin, belli bir asrın adamıdır Marx. İzm’ler -bu manada- insan idrakine giydirilen deli gömlekleridir. Her …ist, koltuk değneği olmadan yürüyemeyeceğini itiraf eden bir zavallıdır. İzm’ler birer anakronizm’dir, birer anakronizm yani kalıplaşan, canlılığını yarı yarıya kaybeden birer konserve düşünce. Batı’dan gelen hiçbir “izm” masum değildir.

Biz ki, nass’ı mukaddesler dünyasından koyduk… Avrupa’nın içtimai ve siyasi mitosları karşısında bu apışıp kalmak, bu kendini küçük görmek, bu papağanlaşmak ne için? Unutmamak lazım ki “izm”ler içtimai bir sınıfın müdafaasıdırlar. İçtimai bir sınıfın, bir milletin veya bir medeniyet camiasının.