İktisadi Zihniyet ve Ahlak Sempozyumu (İLEM, Aralık 2010)
Üsküdar Belediyesi, İktisadi Girişim ve İş Ahlakı Derneği (İGİAD) ve İlmi Etüdler Derneği’nin (İLEM) ortaklaşa düzenlediği İktisadi Zihniyet ve Ahlak konulu sempozyum 11 Aralık 2010 cumartesi günü Bağlarbaşı Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilmiştir.
Sempozyumda üç oturum’da toplam dokuz tebliğ sunulmuştur.
İktisadi Zihniyet ve Ahlak Sempozyumu, kavramsal olarak bir araya geldiklerine çok sık rastlanmayan İktisadi zihniyet ve ahlak kavramlarını eksene alarak bu ikisi arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Modern iktisadi sistemin vazettiği ahlak anlayışı ve üzerine oturduğu zemin sunumların kalkış noktası olarak belirlenmiş, bu zemin üzerinden analiz ve eleştiriler geliştirilmiştir.
Sempozyum Prof. Dr. Sabri Orman’ın “İktisat, Zihniyet ve Ahlak” başlıklı açılık konuşması ile başlamıştır. Sonrasında “İktisat ve Ahlak” başlıklı oturumda Çukurova Üniversitesinden Prof. Dr. Enver Alper Güvel, “Piyasa Ekonomisinin Temel Kurumları ve Ahlâk”, İstanbul Şehir Üniversitesinden Prof. Dr. Cengiz Kallek, “İslam İş Ahlakı” ve Durham Üniversitesinden Dr. Mehmet Asutay, “İslami Ahlak Ekonomisi Arayışları ve Modern İslam Bankacılığının Başarısızlığı” başlıklı sunumlarını yaptılar.
Enver Alper Güvel, “Piyasa Ekonomisinin Temel Kurumları ve Ahlâk” başlıklı sunumunda piyasa ekonomisinin ekonomi politiği olan Liberalizmi, zıttı olan Totalitarizm’le karşılaştırmalı olarak değerlendirmiş, bu çerçevede piyasa ekonomisinin temel kurumlarını karşılaştırmalı olarak ve “ahlâk”ın bu temel kurumlar içindeki yeri ve işlevini ortaya koymuştur. “İslam İş Ahlakı” başlıklı sunumunda Cengiz Kallek, mevcut iş ahlakı yaklaşımlarını ele alarak analiz etmiş, iş ahlakını kamu ve ferdi tasarruf arasında ele almıştır. Modern dönemle birlikte ortaya çıkan tecrübenin içtimaî sorunlara, kamusal alanda işlenen suçlara karşı resmî ve ferdî bir duyarsızlığa yol açtığından bahseden Kallek, Asr-ı Saâdet örnekliğinin bugün itibariyle nasıl bir iş ahlakı önerdiğini işlemiştir. “İslami Ahlak Ekonomisi Arayışları ve Modern İslam Bankacılığının Başarısızlığı” isimli tebliğinde ise Mehmet Asutay, Müslüman dünyadaki kalkınma problemine yönelik üretilen İslam’ın kendi değerleri, normaları, kuralları ve kurumlarının şekillendirdiği ahlakı hedefleyen sistem anlayışlarını tanımlayarak İslam ahlak ekonomisi denebilecek bir yaklaşımı detaylandırmıştır. Sonrasında ise İslami finansının genel çerçevesini ve bir sistem haline gelip işlemesi için gerekli olan nitelikleri tartışmıştır. Ortaya konan bu çerçeveye uygun olarak da İslami finansın dünü bugünü ve mevcut durumunun yeterliliğini tartışmıştır.
“Modern İktisadi Sistemin Zihniyet Dünyası” başlıklı oturumda ise Kadir Has Üniversitesinden Dr. Cengiz Ceylan, “Liberal Kapitalizm ve Ahlak”, Florida State Üniversitesinden Dr. Necati Aydın, “2008 Finansal Krizi Örneğinde Kapitalizmin Ahlak Krizi” ve Hizmet-İş Sendikasından Yrd. Doç. Dr. İdiris Demirel, “Siyaset Felsefesi Açısından Modern Kapitalist Dünya Sistemi ve Epistemolojik Dönüşümler” başlıklı tebliğlerini sundular.
“Modern İktisadi Sistemin Zihniyet Dünyası” başlıklı sunumunda Dr. Cengiz Ceylan, tebliğinde modern iktisadi sistemin üzerine kurulduğu liberal ahlakın kaynaklarını ve temel özellikleri ele almış, sonrasında ise Türkiye bağlamında liberal ahlakın görünümlerini çeşitli boyutları ile birlikte işlemiştir. Sonuçta ise hem Türkiye hem de doğu toplumlarına yönelik olarak kapitalizm karşısın da takınmaları gereken tutumla ilgili öneriler geliştirmiştir.
“2008 Finansal Krizi Örneğinde Kapitalizmin Ahlak Krizi” başlıklı sunumunda Dr. Necati Aydın, 2008 yılında meydana gelen finansal krizi anlamak için aydınlanma projesine kadar uzanan bir alt zeminden hareket ederek kapitalizmin asıl krizini ortaya koymuştur. Tebliğde kapitalizmin esas prensiplerini/varsayımlarını ahlak bakış açısından inceleyerek, 2008 finansal krizi örneğinde kapitalizmin ahlak krizi ele alınmıştır.
Yrd. Doç. Dr. İdiris Demirel, “Siyaset Felsefesi Açısından Modern Kapitalist Dünya Sistemi ve Epistemolojik Dönüşümler” başlıklı tebliğinde kapitalizmi Dünya Sistemleri Analizi yaklaşımı bağlamında ele almıştır. Tebliğin genelinde ise modern kapitalist dünya sistemi ve ona ilişkin olan epistemolojik dönüşümler sorunsallaştırılmıştır. Demirel tebliğini Türkiye ile Modern Kapitalist Dünya Sistemi ilişkisinin tarihi, aradaki etkileşim ve analizi ile tamamlamıştır. “Türkiye’de İktisadi Zihniyetin Dönüşümü” başlıklı son oturumda ise Kırklareli Üniversitesinden Prof. Dr. Gülfettin Çelik, “Klasik-Modern Ekseninde Üretim-Paylaşım ve Tüketim”, İstanbul Üniversitesinden Yrd. Doç. Dr. Lütfi Sunar, “Sabri F. Ülgener’in İktisadi Zihniyet İncelemelerini Yeniden Değerlendirmek” ve İlmi Etüdler Derneğinden Yusuf Alpaydın, ise “İş Kültüründeki Küresel Dönüşümlerin Çalışma Ahlakına Yansımaları” başlıklı sunumlarıyla sempozyuma katıldılar. “Klasik-Modern Ekseninde Üretim-Paylaşım ve Tüketim” başlıklı tebliğinde Prof. Dr. Gülfettin Çelik, üretim-paylaşım ve tüketim süreçlerinde Klasik ve Modern dönemlerin temel kabullerini, inanış ve diğer saiklerin de belirleyiciliğinde ortaya çıkan davranışları, tavır alışları ve tutumları, sebep-sonuç ilişkisi içinde medeniyet coğrafyaları ayırımını da dikkate alan bir çözümleme yapmıştır. Yrd. Doç. Dr. Lütfi Sunar, “Sabri F. Ülgener’in İktisadi Zihniyet İncelemelerini Yeniden Değerlendirmek” başlıklı tebliğinde Ülgener’in kişisel yaşamı ve düşünceleri arasındaki paralellikleri göstermiş, Ülgener’i dönemin entelektüel ve Türk modernleşmesinin çözüm arayan ortamında anlamlı bir yere oturtmaya çalışmıştır. Weber ve Sombart’ın analizleri üzerinden geliştirdiği iktisat yaklaşımın kaynaklarını ortaya koyan Sunar, zihniyet kavramı etrafında bir Ülgener eleştirisi de geliştirmiştir. Son tebliğde ise Yusuf Alpaydın, “İş Kültüründeki Küresel Dönüşümlerin Çalışma Ahlakına Yansımalarını” konu edinmiştir. Tebliğinde Türkiye’de 1980’li yıllardan itibaren gelişen kurumsallaşma, profesyonellik, kalite ve performans yönetimi vb. birçok kavramın iş kültüründe daha görünür hale geldiğini belirten Alpaydın bu değişimlerin çalışanlar ve çalışma ahlakı üzerindeki etkilerini analiz etmiştir.
Tarih: 11.12.2010, 09:30
Kaynak: http://www.ilmietudler.org/akademik-etkinlik-detay.aspx?eid=87
